Nauki o bezpieczeństwie i ich specyfika¶
Wprowadzenie do nauk o bezpieczeństwie¶
- Bezpieczeństwo jako obszar zainteresowania naukowego jest stosunkowo nową dyscypliną
- Wyłoniono ją po zlikwidowaniu nauk wojskowych w 2011 roku
- Utworzono dwie dyscypliny: nauki o bezpieczeństwie i nauki o obronności
- Obszary poznawcze obu dyscyplin w znacznej części się pokrywają
Definicja nauki¶
Nauka to: - Celowa działalność człowieka w celu wyjaśnienia świata - Wyspecjalizowana działalność poznawcza zmierzająca do obiektywnego poznania i zrozumienia rzeczywistości - Tworzenie przesłanek do wykorzystania zdobytej wiedzy w celu przekształcania rzeczywistości
Części składowe naukoznawstwa¶
- Filozofia nauki
- Metodologia nauki
- Psychologia nauki
- Socjologia nauki
- Etyka nauki
- Ekonomika nauki
- Polityka naukowa
- Historia nauki
- Naukometria
Przesłanki wiedzy naukowej¶
- Prawda jako cel poznania naukowego
- Struktura oznaczająca regularność i porządek natury
- Poznawalność natury
- Naturalne przyczyny zjawisk
- Empiryczność nauki
- Sceptycyzm i krytycyzm w badaniach
Przedmiot i cele badań w naukach o bezpieczeństwie¶
Przedmiot badań:¶
- Fenomen bezpieczeństwa
- Fakty, zdarzenia, procesy i zjawiska w sferze bezpieczeństwa
- Relacje między podmiotem a jego otoczeniem
Cele badań:¶
- Cel poznawczy
- Cel diagnostyczny
- Cel weryfikacyjny
- Cel praktyczny
Zmienne i wskaźniki w badaniach¶
- Zmienne: cechy charakterystyczne dla badanego zjawiska
- Wskaźniki: zjawiska pozwalające ustalić wystąpienie badanego zjawiska
Metody badawcze¶
- Metody rozumowania:
- Metoda dedukcyjna
- Metoda indukcyjna
- Metody badawcze stosowane systematycznie
Cechy nauki¶
- Obiektywność
- Ścisłość i jednoznaczność
- Zgodność z uznanymi metodami naukowymi
- Wysoka informacyjność języka
- Stały krytycyzm
- Twórczy charakter wyników
Funkcje nauki¶
- Deskryptywna
- Eksplanacyjna
- Diagnostyczna
- Prognostyczna
- Metodologiczna
- Systematyzująca
Nauki o bezpieczeństwie jako dyscyplina naukowa¶
- Funkcjonują od 2011 roku
- Posiadają znaczny zakres wytworzonej wiedzy
- Są naukami stosowanymi
- Cechują się trudnością w jednoznacznym określeniu obszaru poznania
Obszary badań w naukach o bezpieczeństwie¶
- Funkcja opisowa (deskryptywna)
- Funkcja wyjaśniająca (diagnostyczna)
- Funkcja prognostyczna
- Funkcja instrumentalna (prakseologiczna)
Metody badawcze w naukach o bezpieczeństwie¶
Podejścia metodologiczne:¶
- Podejście historyczne
- Podejście kompleksowe
Metody ogólnonaukowe:¶
- Analiza
- Synteza
- Dedukcja
- Indukcja
- Abstrahowanie
- Klasyfikacja
- Hierarchizacja
- Systematyzacja
- Obserwacja
- Opis
Nauki o bezpieczeństwie korzystają z metod właściwych dla nauk humanistycznych i społecznych, adaptując je do specyfiki badań nad bezpieczeństwem.