Źródła prawa
Pojęcie źródeł prawa:
- Formy, w jakich prawo jest tworzone i obowiązuje
- Źródła poznania prawa (np. Dziennik Ustaw)
- Źródła powstania prawa (czynniki kształtujące treść prawa)
Rodzaje źródeł prawa:
- Stanowione (ustawy, rozporządzenia)
- Zwyczajowe (prawo zwyczajowe)
- Precedensy (w systemach common law)
System źródeł prawa w Polsce:
- Konstytucja (najwyższy akt prawny)
- Ratyfikowane umowy międzynarodowe
- Prawo Unii Europejskiej
- Ustawy
- Rozporządzenia
- Akty prawa miejscowego
Proces legislacyjny:
- Inicjatywa ustawodawcza (posłowie, Senat, Prezydent, Rada Ministrów, obywatele)
- Trzy czytania w Sejmie
- Rozpatrzenie przez Senat (30 dni)
- Ewentualne weto Prezydenta
- Podpisanie przez Prezydenta (21 dni)
- Publikacja w Dzienniku Ustaw
- Vacatio legis (zwykle 14 dni)
Technika prawodawcza:
- Zasady redagowania aktów prawnych
- Dyrektywy kodyfikacyjne
- Struktura aktu prawnego (tytuł, przepisy merytoryczne, przepisy końcowe)
Kodyfikacja:
- Tworzenie kodeksów - zbiorów przepisów z danej dziedziny prawa
- Cel: uporządkowanie i ujednolicenie prawa
- Przykłady: Kodeks cywilny, Kodeks karny, Kodeks pracy
Prawo miejscowe:
- Tworzone przez organy samorządu terytorialnego
- Obowiązuje na obszarze działania organu, który je ustanowił
- Przykłady: uchwały rady gminy, zarządzenia wojewody
Wykładnia prawa:
- Interpretacja przepisów prawnych
- Rodzaje: autentyczna, legalna, doktrynalna, sądowa
- Metody: językowa, systemowa, funkcjonalna, celowościowa