W 1 Początki Od Mitu do Logosu
I. Wprowadzenie do filozofii starożytnej¶
A. Etymologia słowa "filozofia"¶
- Pochodzenie: z połączenia greckich słów fileo (kochać/być przyjacielem) i sofia (mądrość)
- Znaczenie: umiłowanie mądrości
- Pierwsze użycie: przypisywane Pitagorasowi w rozmowie z tyranem Leonem
B. Metafora Pitagorasa o życiu ludzkim¶
- Porównanie życia do igrzysk olimpijskich:
- Uczestnicy zawodów (szukający sławy)
- Handlarze (szukający zysku)
- Obserwatorzy/filozofowie (szukający prawdy)
II. Narodziny filozofii w dwóch ośrodkach¶
A. Jonia (obecna Turcja)¶
- Milet:
- Tales
- Anaksymander
- Anaksymenes
- Efez:
- Heraklit
- Charakterystyka:
- Podejście empiryczne
- Metoda indukcji jońskiej
- Obserwacja natury jako punkt wyjścia
B. Magna Grecja (południowa Italia)¶
- Krotona:
- Centrum działalności Pitagorasa
- Stowarzyszenie pitagorejskie
- Charakterystyka:
- Podejście spekulatywne
- Nacisk na matematykę i muzykę
- Koncepcja metempsychozy (reinkarnacji)
III. Główne problemy wczesnej filozofii¶
A. Spór o arche (zasadę świata)¶
Definicja arche według Arystotelesa: 1. Początek/źródło wszystkich bytów 2. Podpora bytów 3. Cel/kres bytów
B. Koncepcje poszczególnych filozofów¶
1. Tales z Miletu¶
- Arche: woda
- Uzasadnienie:
- Związek z życiem
- Wszechobecność wody
- Hylozoizm (materia jest ożywiona)
2. Anaksymander¶
- Arche: apeiron (bezkres)
- Charakterystyka:
- Nieskończoność ilościowa
- Brak determinacji jakościowych
- Wszechobecność
3. Anaksymenes¶
- Arche: powietrze
- Teoria przemian:
- Rozrzedzanie → ogień
- Zagęszczanie → woda → ziemia
4. Pitagorejczycy¶
- Arche: liczba
- Główne założenia:
- Liczba jako zasada i wzorzec
- Harmonia wszechświata
- Związek z muzyką i astronomią
IV. Znaczenie przejścia od mitu do logosu¶
- Racjonalne wyjaśnianie zjawisk
- Odejście od wyjaśnień mitologicznych
- Początek myślenia naukowego