Prawo własności przemysłowej

Wprowadzenie

Prawo własności przemysłowej obejmuje: - Patenty (np. patent na lek przeciwnowotworowy) - Znaki towarowe (np. logo Apple) - Wzory przemysłowe (np. kształt butelki Coca-Cola) - Wzory użytkowe (np. innowacyjny kształt klucza) - Topografie układów scalonych (np. układ scalony w procesorze Intel) - Oznaczenia geograficzne (np. Champagne dla win musujących z regionu Szampanii)

Modele ochrony dóbr intelektualnych

1. Prawo autorskie
2. Przykład: ochrona powieści, obrazów, utworów muzycznych

3. Czas trwania: zazwyczaj 70 lat po śmierci autora

4. Prawo patentowe

5. Przykład: ochrona wynalazku nowego leku

6. Czas trwania: zazwyczaj 20 lat od daty zgłoszenia

7. Prawo znaków towarowych

8. Przykład: ochrona logo McDonald's

9. Czas trwania: potencjalnie nieograniczony, przy odnawianiu co 10 lat

10. Prawo wzorów przemysłowych

11. Przykład: ochrona charakterystycznego kształtu butelki perfum

12. Czas trwania: do 25 lat w UE

13. Tajemnice handlowe

14. Przykład: receptura Coca-Cola

15. Czas trwania: tak długo, jak informacja pozostaje tajna

16. Modele umowy i licencjonowania

17. Przykład: licencja na używanie technologii Bluetooth w urządzeniach

18. Alternatywne modele

19. Open source: np. system operacyjny Linux
20. Creative Commons: np. zdjęcia na Wikipedii

Źródła prawa własności przemysłowej

1. Akty prawa międzynarodowego (porozumienia, konwencje, traktaty)

2. Akty prawa unijnego (rozporządzenia i dyrektywy)

3. Akty prawa krajowego:

- Ustawa z 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej

- Ustawa z 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych

- Ustawa z 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych

- Ustawa z 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgłoszeń patentowych oraz skutkach patentu europejskiego w RP

- Ustawa z 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin

Wynalazki i patenty

1. Definicja wynalazku (art. 24 PWP):
2. Nowy: np. nowa metoda produkcji grafenu
3. Posiadający poziom wynalazczy: np. nieoczywisty sposób recyklingu plastiku

4. Nadający się do przemysłowego zastosowania: np. nowa technika druku 3D

5. Kategorie wynalazków:

6. Produkty: np. nowy rodzaj polimeru
7. Urządzenia: np. innowacyjny robot chirurgiczny
8. Sposoby: np. nowa metoda oczyszczania wody

9. Zastosowania: np. nowe zastosowanie aspiryny w leczeniu chorób serca

10. Rozwiązania wyłączone z patentowania (art. 28 PWP):

11. Odkrycia: np. odkrycie nowego pierwiastka chemicznego
12. Teorie naukowe: np. teoria względności Einsteina
13. Metody matematyczne: np. nowy algorytm sortowania

14. Programy komputerowe: np. nowa aplikacja mobilna (chronione prawem autorskim)

15. Procedura udzielania patentu:    - Zgłoszenie wynalazku    - Badanie formalne i merytoryczne    - Publikacja zgłoszenia    - Sporządzenie sprawozdania o stanie techniki    - Decyzja o udzieleniu lub odmowie udzielenia patentu

Wzory użytkowe

1. Definicja (art. 94 PWP):

2. Przykład: nowy kształt uchwytu narzędzia, ułatwiający jego użytkowanie

3. Ochrona: prawo ochronne na wzór użytkowy

4. Czas trwania: 10 lat od daty zgłoszenia

Znaki towarowe

1. Definicja (art. 120 PWP):

2. Przykłady: logo Nike, charakterystyczny kształt butelki Coca-Cola, dźwięk Intel

3. Funkcje znaków towarowych:

4. Funkcja oznaczenia pochodzenia: np. logo Mercedes-Benz wskazuje na producenta samochodu
5. Funkcja jakościowa: np. znak Rolex kojarzy się z wysoką jakością zegarków

6. Funkcja reklamowa: np. slogan "Just Do It" Nike

7. Rodzaje znaków towarowych:

8. Konwencjonalne: np. nazwa "Apple", logo Adidas

9. Niekonwencjonalne:

   • Przestrzenne: np. kształt butelki Coca-Cola
   • Kolorystyczne: np. fioletowy kolor czekolady Milka
   • Dźwiękowe: np. ryk lwa MGM
   • Zapachowe: np. zapach świeżo ściętej trawy dla piłek tenisowych
   • Hologramy: np. hologram na kartach Visa
   • Ruchome: np. charakterystyczny ruch solenia przez Salt Bae

10. Procedura rejestracji znaku towarowego:    - Zgłoszenie do Urzędu Patentowego RP    - Badanie formalno-prawne    - Badanie merytoryczne    - Okres sprzeciwowy (3 miesiące)    - Decyzja o udzieleniu prawa ochronnego

11. Klasyfikacja nicejska - 45 klas towarów i usług, np.:

12. Klasa 25: Odzież, obuwie, nakrycia głowy
13. Klasa 35: Reklama, zarządzanie przedsiębiorstwem

Wzory przemysłowe

1. Definicja (art. 102 PWP):

2. Przykład: charakterystyczny design iPhone'a

3. Ochrona: prawo z rejestracji wzoru przemysłowego

4. Czas trwania: do 25 lat w UE

Topografie układów scalonych

1. Definicja (art. 196 PWP):

2. Przykład: układ scalony procesora AMD Ryzen

3. Ochrona: prawo z rejestracji topografii

4. Czas trwania: 10 lat od końca roku, w którym topografia została wprowadzona do obrotu

Oznaczenia geograficzne

1. Rodzaje (art. 175 PWP):
2. Nazwy regionalne: np. "Oscypek" dla sera z Podhala

3. Oznaczenia pochodzenia: np. "Parmesan" dla sera z regionu Parmy

4. Ochrona: prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego

5. Czas trwania: potencjalnie nieograniczony

Zwalczanie nieuczciwej konkurencji

Regulowane odrębną ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - Przykłady nieuczciwej konkurencji: podszywanie się pod znane marki, rozpowszechnianie fałszywych informacji o konkurentach, kopiowanie opakowań produktów konkurencji

Skargi

Skarga dotycząca patentu lub znaku towarowego może być kierowana do różnych organów, w zależności od etapu postępowania i charakteru sprawy. Oto główne organy, do których można składać skargi w sprawach patentowych i znaków towarowych w Polsce:

1. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (UPRP):
2. Jest to główny organ administracyjny zajmujący się rejestracją i ochroną własności przemysłowej w Polsce.
3. Można składać tu sprzeciwy wobec zgłoszeń znaków towarowych.

4. Można wnioskować o unieważnienie patentu lub prawa ochronnego na znak towarowy.

5. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie:

6. Rozpatruje skargi na decyzje i postanowienia Urzędu Patentowego RP.

7. Można tu zaskarżyć np. decyzję o odmowie udzielenia patentu lub prawa ochronnego na znak towarowy.

8. Naczelny Sąd Administracyjny:

9. Rozpatruje skargi kasacyjne od wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

10. Sądy powszechne:

11. Rozstrzygają spory dotyczące naruszenia praw własności przemysłowej.

12. W pierwszej instancji sprawy rozpatrują sądy okręgowe.

13. Sąd Unii Europejskiej i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej:

14. W przypadku znaków towarowych Unii Europejskiej, skargi na decyzje Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) rozpatruje Sąd UE.

15. Od wyroków Sądu UE można odwołać się do Trybunału Sprawiedliwości UE.

16. Europejski Urząd Patentowy (EPO):

17. W przypadku patentów europejskich, skargi na decyzje EPO rozpatrują Izby Odwoławcze EPO.

18. Komisja Europejska:

19. W przypadku naruszeń prawa konkurencji związanych z wykorzystaniem praw własności intelektualnej.

Warto pamiętać, że procedury i organy mogą się różnić w zależności od tego, czy mamy do czynienia z prawami krajowymi, unijnymi czy międzynarodowymi. Zawsze zaleca się konsultację z rzecznikiem patentowym lub prawnikiem specjalizującym się w prawie własności intelektualnej przed podjęciem działań prawnych.