Zaburzenia Osobowości - Charakterystyka i Klasyfikacja¶

Wprowadzenie¶

Zaburzenia osobowości stanowią złożony problem psychologiczny i psychiatryczny, charakteryzujący się trwałymi wzorcami myślenia, zachowania i podejmowania decyzji, które znacząco odbiegają od norm społecznych i kulturowych.

Podstawowe informacje o zaburzeniach osobowości¶

Definicja¶

Zaburzenie osobowości to: - Trwały wzorzec zachowania i myślenia - Nieadaptacyjny sposób funkcjonowania - Źródło cierpienia dla osoby i jej otoczenia - Nie jest chorobą psychiczną

Kluczowe cechy¶

Niezmienność wzorców zachowania w różnych etapach życia
Sztywne i stałe reakcje na sytuacje osobiste i społeczne
Znaczące odchylenie od norm kulturowych
Występowanie objawów w różnych obszarach życia
Minimum 2 lata trwania objawów (według ICD-11)

Klasyfikacja zaburzeń osobowości¶

Wiązka A (Zachowania dziwaczne i ekscentryczne)¶

Osobowość paranoiczna
Podejrzliwość
Wrogie interpretowanie zachowań innych
Tendencja do dopatrywania się spisków
Osobowość schizoidalna
Unikanie kontaktów społecznych
Ograniczona zdolność wyrażania uczuć
Preferowanie samotności
Osobowość schizotypowa
Ekscentryczne zachowania
Objawy przypominające schizofrenię
Dziwaczne przekonania

Wiązka B (Zachowania dramatyczne i impulsywne)¶

Osobowość chwiejna emocjonalnie
Typ impulsywny
Typ borderline (pograniczna)
Intensywne emocje
Problemy z tożsamością
Lęk przed odrzuceniem
Osobowość narcystyczna
Przesadna potrzeba podziwu
Poczucie wyższości
Maskowana niska samoocena
Osobowość antyspołeczna
Łamanie norm społecznych
Brak empatii
Nieprzestrzeganie prawa

Wiązka C (Zachowania lękowo-unikające)¶

Osobowość anankastyczna
Perfekcjonizm
Stałe uczucie niepewności
Możliwe objawy obsesyjno-kompulsywne
Osobowość lękliwa
Stałe napięcie i lęk
Strach przed różnymi sytuacjami
Nadmierne zamartwianie się
Osobowość zależna
Niska samoocena
Silny lęk przed odrzuceniem
Potrzeba wsparcia innych

Ważne informacje do zapamiętania¶

Zaburzenia osobowości nie są uleczalne poprzez farmakoterapię
Wymagają długotrwałej psychoterapii
Mogą współwystępować ze sobą
Diagnoza wymaga minimum 2 lat obserwacji
Nie są wynikiem traumy czy chorób fizycznych