z18 Psychologia decyzji w zakresie bezpieczeństwa

Decyzje w warunkach ryzyka

Percepcja ryzyka:

• Wpływ emocji, doświadczeń, kultury
• Efekt dostępności - niedawne/dramatyczne wydarzenia
• Niewspółmierność do rzeczywistego zagrożenia

Heurystyki decyzyjne:

• Dostępności - ocena na podstawie łatwości przypomnienia
• Reprezentatywności - podobieństwo do prototypu
• Zakotwiczenia - wpływ pierwszej informacji

Teoria perspektywy (Kahneman, Tversky)

Główne założenia:

• Decyzje oparte na potencjalnych zyskach i stratach
• Większa uwaga na straty niż zyski
• Efekt posiadania - nadmierne cenienie tego co już mamy

Przykład: Wybór między pewnym zyskiem 1000 zł a 50% szansą na 2000 zł - ludzie często wybierają pewność mimo równej wartości oczekiwanej.

Ograniczona racjonalność (Herbert Simon)

Definicja: Ograniczenia w analizie informacji z powodu czynników czasowych, poznawczych i dostępności danych.

Charakterystyka:

• Satysfakcjonizm - wybór "wystarczająco dobry" zamiast optymalnego
• Wpływ emocji - strach zniekształca oceny ryzyka
• Efekt ramowania - sposób prezentacji wpływa na decyzję
• Presja czasowa - ogranicza analizę
• Kontekst społeczny - normy i presja grupowa

Strategie zarządzania:

• Szkolenia i symulacje
• Listy kontrolne (checklists)
• Systemy wsparcia decyzyjnego
• Ekspertyzę i doświadczenie