3 Kontrola społeczna
Kontrola społeczna¶
Kontrola społeczna to zestaw mechanizmów, które wymuszają, oraz uruchamiają współdziałanie na rzecz utrzymywania ładu społecznego. Jej brak prowadzi do chaosu.
- Instytucjonalizacja: Tworzenie instytucji (np. Straż Miejska) z określonymi zadaniami i standardami działania, które mają na celu realizację kontroli społecznej.
- Rodzaje kontroli społecznej:
- Zewnętrzna: Oddziaływania z zewnątrz (sankcje, kary).
- Wewnętrzna (internalizacja): Uwewnętrznienie norm i wartości, "sumienie socjologiczne".
- Formalna: Instytucjonalna, oparta na prawie i sankcjach (mandaty, kary więzienia).
- Nieformalna: Relacje społeczne, opinia publiczna, ostracyzm.
- Wpływ skali społeczności: Kontrola społeczna jest bardziej efektywna w małych społecznościach ze względu na bliskie relacje i szybki obieg informacji (przykład kradzieży samochodu w małej miejscowości vs. dużym mieście). W dużych miastach dominuje anonimowość, co utrudnia kontrolę.
- Urbanizacja i kontrola społeczna: Urbanizacja prowadzi do osłabienia kontroli społecznej. Przykłady: anonimowość w dużych miastach, booking.com a zanik tkanki społecznej.
- Zależność między kontrolą formalną a nieformalną: Skuteczność kontroli formalnej zależy od siły kontroli nieformalnej.
Dewiacje społeczne¶
- Dewiacja jako rezultat:
- transmisji kultury dewiacyjnej
- niesprawności kontroli społecznej
Subkultury dewiacyjne - Grupy o normach i wartościach odbiegających od dominujących, sprzyjające negatywnej socjalizacji.
Teoria naznaczania - dewiantem nie jest ten kto wyłamuje się z reguł społecznych, ale ten kto jest tak postrzegany przez społeczeństwo
Kalkulacja zysków i strat: Decyzja o dewiacji może wynikać z kalkulacji, czy potencjalne korzyści przewyższą ryzyko kary.
Zwyczaj i obyczaj¶
- Zwyczaj: sfera zachowań których przekroczenie jest sankcjonowane negatywnie ale nie jest postrzegane jako zagrożenie dla podstaw istnienia społeczeństwa
- Obyczaj: złamanie tego zagraża życiu społecznemu